Şehir içi toplu taşıma şoförlerinin toplam iş yüklerinin fiziksel ve zihinsel iş yükü ölçütlerine göre yeni bir yaklaşımla karşılaştırılması
Tuba Adar, Elif Kılıç DeliceAtatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, ErzurumŞehir içi toplu taşımada görev yapan şoförler, çalışma şekilleri sonucu hem kas iskelet sistemi sorunları ile karşılaşabilmekte hem de zihinsel olarak büyük baskı ve yorgunluk hissedebilmekte ve bu nedenle şoförlerin iş yükleri artmaktadır. Toplu taşımanın güvenlikli bir şekilde yapılması için şoförlerin toplam iş yüklerine dikkat edilmesi ve fazla olan iş yüklerinin azaltılması son derece önemlidir. Toplam iş yükü değerlendirmesi, birbiriyle çelişen zihinsel ve fiziksel iş yükü ölçütlerine bağlı olarak ortaya çıkan bir Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV) problemi olarak ele alınabilir. Bu çalışma kapsamında şoförlerin toplam iş yükü ölçütleri bakımından karşılaştırılması için ÇÖKV yöntemlerinden olan AHP ve COPRAS yöntemlerinin bütünleşik bir yaklaşımı kullanılmıştır. İlk olarak; zihinsel iş yükü ölçütleri olarak NASA-TLX yöntem ölçütleri alınırken; fiziksel iş yükü ölçütleri özellikle şoförlerin sürekli ve tekrarlı çalışma duruşlarına bağlı olarak REBA yönteminde yer alan vücut bölümleri dikkate alınarak belirlenmiştir. Ardından, AHP yöntemi ile ölçütlerin önem ağırlıkları belirlenmiş ve bu ağırlıklar kullanılarak COPRAS yöntemi ile toplam iş yükü ölçütleri açısından altmış şoför karşılaştırılmıştır. Bir Büyükşehir Belediye’sine bağlı olarak çalışan şoförler üzerinde yapılan bu çalışmada en önemli ölçütler zaman baskısı olarak belirlenirken, boyun bölümünün diğer vücut bölümlerine göre daha çok zorlandığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgulara göre şoförlerin iş yüklerinin azaltılması için alınması gereken önlemler sunulmuştur. Sonuç olarak, şoförler için hem zihinsel iş yükü hem de fiziksel iş yükü ölçütlerini ÇÖKV yöntemleri ile analiz eden başka bir çalışma bulunmaması nedeniyle bu çalışma ile literatüre katkı sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Fiziksel iş yükü, Zihinsel iş yükü, AHP, COPRAS, Karar vermeComparison of the total workload of local public transportation drivers with a new approach according to physical and mental workload criteria
Tuba Adar, Elif Kılıç DeliceDepartment of Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Ataturk University, ErzurumThe drivers working in the local public transportation may face with musculoskeletal system problems as a result of their working style and they may feel mentally great pressure and fatigue and the workloads of drivers increase. It is extremely important to determine and reduce the total workload of drivers in order to ensure public transport in a safe manner. The total workload evaluation may be considered as a Multi-Criteria Decision Making (MCDM) problem caused by conflicting mental and physical workload criteria. In this study, an integrated approach of AHP and COPRAS methods, which is one of MCDM methods, was used to compare the drivers in terms of total workload criteria. Firstly; while NASA-TLX method criteria were considered as mental workload criteria; physical workload criteria were determined by considering the body parts in REBA method especially depending on the continuous and repeated working positions of the drivers. Then, the weights of the criteria were determined by AHP method and sixty drivers were compared with COPRAS method in terms of total workload by using these weights. The most important criteria were identified as time pressure on the drivers working for a Metropolitan Municipality, while the neck part of body was found to have more strain than the other body parts. According to the results of the study, measures to be taken to reduce the workload of drivers are presented. As a conclusion, it is thought that this study will contribute to the literature since there is no study that analyzes the total workload for drivers mentally and physically by MCDM methods.
Keywords: Physical workload, Mental workload, AHP, COPRAS, Decision makingSorumlu Yazar: Tuba Adar, Türkiye
| ARAÇLAR |
 Tam Metin PDF Yazdır Alıntıyı İndir RIS EndNote BibTex Medlars Procite Reference Manager E-Postala Paylaş Yazara e-posta gönder
Benzer makaleler Google Scholar |